Π.Μ.Σ. ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Π.Μ.Σ. Φυσικής Περιβάλλοντος

Πρόγραμμα Σπουδών

1. Στόχοι του προγράμματος

Το πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) Φυσικής του Περιβάλλοντος εκπαιδεύει πτυχιούχους τμημάτων Φυσικής και άλλων συναφών τμημάτων Θετικών Επιστημών και Πολυτεχνείων σε προχωρημένα θέματα του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος. Κύριος στόχος του ΠΜΣ Φυσικής του Περιβάλλοντος είναι η εμπέδωση της βασικής και η παροχή εξειδικευμένης γνώσης στους πτυχιούχους του καθιστώντας τους ικανούς να διαπιστώνουν, να κατανοούν, να αναλύουν, και τέλος να αντιμετωπίζουν τα ποικίλα περιβαλλοντικά προβλήματα που απασχολούν τη σύγχρονη κοινωνία. Παράλληλα, στοχεύει στο να εμπνεύσει και να προσελκύσει τους φοιτητές του στην έρευνα και την εκπαίδευση σε τομείς σχετικούς με το περιβάλλον, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητά τους σε νέους, αναπτυσσόμενους τομείς απασχόλησης και έρευνας. Ο σχεδιασμός για την επίτευξη των στόχων αυτών περιλαμβάνει:

• Τη συνεχή ενημέρωση και εκπαίδευση των φοιτητών σε τρέχοντα ζητήματα περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος και σε νέες πρακτικές που εφαρμόζονται για την αντιμετώπισή των περιβαλλοντικών προβλημάτων.

• Την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της προσαρμοστικότητας των φοιτητών στην αγορά εργασίας μέσω της ενίσχυσης της συνεργασίας με φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε θέματα εφαρμοσμένης έρευνας και παραγωγής τεχνογνωσίας.

• Την εξοικείωση με εργαστηριακές μεθοδολογίες και με την εκπόνηση μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

• Την εξοικείωση των φοιτητών με διεθνείς δραστηριότητες σε θέματα περιβάλλοντος μέσω της εμπλοκής τους σε τρέχουσες ερευνητικές δραστηριότητες μελών ΔΕΠ και ερευνητών που υποστηρίζουν τη λειτουργία του ΠΜΣ.

Το γνωστικό αντικείμενο του ΠΜΣ Φυσικής του Περιβάλλοντος είναι επίκαιρο και θα συνεχίσει να είναι για πολλά έτη, εφόσον η κατανόηση και επίλυση των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων συγκαταλέγονται στους πλέον δραστήριους τομείς βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας σε παγκόσμια κλίμακα.

Στη σημερινή εποχή εγείρονται ολοένα και περισσότερα ζητήματα και προβληματισμοί που σχετίζονται με παγκόσμια ή τοπικά περιβαλλοντικά θέματα. Για την επίλυση των ζητημάτων αυτών απαιτούνται εξειδικευμένοι επιστήμονες με ενεργό απασχόληση σε θέματα αιχμής, οι οποίοι θα στελεχώσουν τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Τα διεθνώς ενεργά μέλη του διδακτικού προσωπικού που υποστηρίζουν του ΠΜΣ Φυσικής Περιβάλλοντος εξασφαλίζουν τη συνεχή επικαιροποίηση και ανανέωση των παρεχόμενων πληροφοριών στους φοιτητές του. Η μέχρι τώρα πορεία της απορρόφησης των αποφοίτων στην αγορά εργασίας και την έρευνα κρίνεται ικανοποιητική, δεδομένης της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας στην Ελλάδα, αλλά και των γενικότερων προβλημάτων σε διεθνή κλίμακα.

2. Ιστορικό

Το ΠΜΣ Φυσικής του Περιβάλλοντος λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 1992-1993. Έχει αναπτύξει έντονη δραστηριότητα σε θέματα έρευνας στοχεύοντας στη συνεχή βελτίωση της παρεχόμενης γνώσης και στην επικαιροποίηση των δραστηριοτήτων του ανάλογα με τις διεθνείς εξελίξεις σε περιβαλλοντικά θέματα. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, το πρόγραμμα σπουδών αναμορφώθηκε τρείς φορές, το 2002, το 2008 και το 2014, με μεταβολές τόσο στο περιεχόμενο όσο και στα προσφερόμενα μαθήματα.

Κατά την εξωτερική αξιολόγηση του τμήματος Φυσικής τον Μάρτιο του 2011 το ΠΜΣ Φυσικής Περιβάλλοντος αξιολογήθηκε πολύ θετικά. Επίσης θετική ήταν και η αξιολόγηση των δραστηριοτήτων του τομέα Εφαρμογών Φυσικής και Φυσικής Περιβάλλοντος και του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας που υποστηρίζουν εκπαιδευτικά και ερευνητικά το ΠΜΣ Φυσικής Περιβάλλοντος.

3. Οργάνωση των Σπουδών

Οι σπουδές, οι οποίες ολοκληρώνονται με τη συμπλήρωση 120 πιστωτικών μονάδων (ECTS), έχουν χρονική διάρκεια 2 ετών κατ’ ελάχιστο και οδηγούν σε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης. Το πρόγραμμα των μαθημάτων στοχεύει στην εξειδίκευση των αποφοίτων του σε ένα εύρος θεματικών περιοχών, προσφέροντας έτσι τη δυνατότητα ισόρροπης εκπαίδευσης των αποφοίτων ώστε να παρακολουθούν και να αντιμετωπίζουν δυναμικά διάφορα περιβαλλοντικά προβλήματα. Σημαντικό ποσοστό των αποφοίτων του έχει αξιοποιήσει το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης για επαγγελματική αποκατάσταση σε σχετικά αντικείμενα (ερευνητικά ινστιτούτα, δημόσιος και ιδιωτικός τομέας, ΑΕΙ, ΤΕΙ), ενώ σημαντικός αριθμός εξ αυτών προχώρησε στην εκπόνηση διδακτορικής διατριβής σε Πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η συνεχιζόμενη διεθνής ερευνητική δραστηριότητα των διδασκόντων του ΠΜΣ εξασφαλίζει τη συνεχή επικαιροποίηση της παρεχόμενης γνώσης, αλλά και τη δυνατότητα των φοιτητών του να ασχοληθούν με ερευνητικά θέματα αιχμής, ερχόμενοι σε άμεση επαφή με διεθνώς αναγνωρισμένες ερευνητικές ομάδες.

3.1. Μαθήματα

Το περιεχόμενο των μαθημάτων του ΠΜΣ Φυσικής Περιβάλλοντος έχει σχεδιαστεί ώστε να καλύπτει τις ανάγκες των αποφοίτων του Τμήματος Φυσικής Α.Π.Θ. (και τμημάτων Φυσικής γενικότερα), οι οποίοι αποτελούν και το μεγαλύτερο τμήμα φοιτητών του. Οι πτυχιούχοι Φυσικοί έχουν ένα σχετικά ικανοποιητικό επίπεδο εισαγωγικών γνώσεων σε θέματα Περιβάλλοντος και Ατμόσφαιρας (κυρίως θεωρητικών), μέσα από τα υποχρεωτικά και επιλεγόμενα μαθήματα που προσφέρονται στο προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών. Χρειάζονται όμως την εμβάθυνση των γνώσεων και την εξοικείωση με θέματα τεχνολογίας, και σε αυτό ακριβώς στοχεύει το περιεχόμενο των προσφερόμενων μαθημάτων.

Όλα τα μαθήματα είναι εξαμηνιαία και συγκεντρώνονται σε πρόγραμμα 3 εξαμήνων έτσι ώστε το τέταρτο εξάμηνο να αφιερώνεται αποκλειστικά στην εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας. Η παρακολούθηση των μαθημάτων είναι υποχρεωτική και οι φοιτητές αξιολογούνται με διάφορους τρόπους, όπως ασκήσεις κατ’ οίκον, βιβλιογραφικές αναζητήσεις, ανάπτυξη θεμάτων γραπτώς και προφορικώς, γραπτές εξετάσεις. Τα εργαστηριακά μαθήματα πραγματοποιούνται στις εγκαταστάσεις του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας, χρησιμοποιώντας σύγχρονο ερευνητικό εξοπλισμό.

3.2 Υποδομή

Η υλικοτεχνική υποδομή του Τμήματος Φυσικής που χρησιμοποιείται από τους φοιτητές του ΠΜΣ Φυσικής του Περιβάλλοντος περιλαμβάνει (Νοέμβριος 2015):

• Σύστημα τηλεπισκόπησης Lidar-DIAL για τη μέτρηση της κατακόρυφης κατανομής του όζοντος και των αιωρούμενων σωματιδίων στην τροπόσφαιρα και την κατώτερη στρατόσφαιρα

• Φασματοφωτόμετρο Brewer (Mk II) για τη μέτρηση της φασματικής υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας (UV-B) και της ολικής στήλης των O3, SΟ2

• Φασματοφωτόμετρο Brewer (Mk IΙI) διπλού μονοχρωμάτορα για τη μέτρηση της φασματικής υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας (UV-B) και της ολικής στήλης των O3, SΟ2.

• Συστήματα DOAS (Phaethon), MAX-DOAS και Long path DOAS (SANOA) για τη μέτρηση του φασματικού οπτικού βάθους των αιωρούμενων σωματιδίων και αερίων ρύπων (π.χ. ΝΟ2, CH2O)

• Δίκτυο 9 ακτινομέτρων πολλαπλών φίλτρων για τη μέτρηση της ηλιακής ακτινοβολίας σε έξι περιοχές μεταξύ UV-B και PAR.

• Ακτινόμετρα ολικής και υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας ευρείας ζώνης (UV-B, erythema, UV-A)

• Μονάδα βαθμονόμησης και οπτικού χαρακτηρισμού ακτινομετρικών οργάνων

• Φωτόμετρο φίλτρων τύπου CIMEL για τη μέτρηση των οπτικών ιδιοτήτων των ατμοσφαιρικών αιωρημάτων

• Αναλυτής GRIMM για τη μέτρηση της πυκνότητας μάζας των ατμοσφαιρικών αιωρημάτων σε 31 περιοχές μεγέθους από 0.25 έως 32 μm.

• Σύστημα απεικόνισης νεφών με ψηφιακή κάμερα.

• Ραδιοβολίδες και Οζοντοβολίδες τύπου ECC, για τη μέτρηση της κατακόρυφης κατανομής του ατμοσφαιρικού όζοντος

• Ηχόμετρο RS103 (Retey Electronic)

• Μετεωρολογικό Μοντέλο μέσης κλίμακας (PSU/NCAR - MM5 και WRF)

• Φωτοχημικά μοντέλα (CAMx και UAM-V)

• Μοντέλο διασποράς (RIMPUFF)

• Υπολογιστικό μοντέλο ECHAM5/Messyv1.4 (πλήρως συζευγμένο μοντέλο Χημείας-Γενικής Κυκλοφορίας της Ατμόσφαιρας (Atmospheric Chemistry- General Circulation Model))

• Υπολογιστικό Μοντέλο KRCM (μοντέλο διάδοσης της ακτινοβολίας για τον υπολογισμό του κλιματικού εξαναγκασμού (1-D radiative-convective-oceanic model)

• Μοντέλα διάδοσης ηλιακής ακτινοβολίας (Libradtran v1.2, TUV v4.4)

3.3 Ειδικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα

Το πρόγραμμα των μαθημάτων συμπληρώνεται από διαλέξεις εξωτερικών ειδικών επιστημόνων από την Ελλάδα ή το εξωτερικό. Οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε ερευνητικά προγράμματα, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Ακόμη ενθαρρύνονται να παρακολουθούν ειδικά σεμινάρια από διεθνείς ερευνητικές ομάδες ή οργανισμούς, και να συμμετέχουν σε επιστημονικά συνέδρια.

4. Διοίκηση

Το ΠΜΣ Φυσικής του Περιβάλλοντος διοικείται σύμφωνα με το σχετικό νομικό πλαίσιο από την Γ.Σ. Ειδικής Σύνθεσης και τα όργανα διοίκησης του Τμήματος Φυσικής (Συντονιστική Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών). Τη λειτουργία του συντονίζει ο Διευθυντής του προγράμματος Σπουδών, ο οποίος φροντίζει και για την υλοποίηση των αποφάσεων της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος Φυσικής και εισηγείται σε αυτή κάθε θέμα που αφορά στην αποτελεσματική λειτουργία του Π.Μ.Σ.. Τη θέση αυτή κατέχει σήμερα ο καθηγητής Αλκιβιάδης Μπάης.

5. Απασχόληση Αποφοίτων

Οι απόφοιτοι του ΠΜΣ Φυσικής του Περιβάλλοντος απορροφούνται τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Ενδεικτικά, στην Ελλάδα υπάρχει ζήτηση επιστημόνων Περιβαλλοντολόγων από τους εξής φορείς: Υπουργεία, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και άλλοι οργανισμοί του δημοσίου, βιομηχανίες, ΜΜΕ, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στον ιδιωτικό τομέα, βιομηχανίες, ορισμένες μεγάλες βιοτεχνικές μονάδες και ιδιωτικά γραφεία μελετών απασχολούν περιβαλλοντολόγους για τη σύνταξη εκθέσεων περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Σύμφωνα με το Π.Δ. 256/1998-ΦΕΚ 190/Α/1998, μεταξύ άλλων, και οι απόφοιτοι του ΠΜΣ έχουν τα απαιτούμενα προσόντα εγγραφής στο μητρώο μελετητών και συγκεκριμένα στην κατηγορία 27 (Περιβαλλοντικών Μελετών).

 

© 2018 ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ, ΑΠΘ.