Σεμινάριο Τομέα ΑΑΜ

Αναζητώντας τη Σκοτεινή Ύλη στο Εργαστήριο

09 Νοε 2018
Καθηγητής Ιωάννης Βέργαδος
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
ώρα 13:00, στο Αστεροσκοπείο.

Περίληψη:

Από πολλές παρατηρήσεις προκύπτει ότι το σύμπαν κυριαρχείται από σκοτεινή ύλη και σκοτεινή ενέργεια. Μόνο ένα μικρό ποσοστό, 5% περίπου, αποτελείται από τη συνηθισμένη ύλη (πυρήνες,  άτομα,  έμβια όντα,  αστέρες, γαλαξίες κλπ) . Η φύση του σκοτεινού μέρους, που αντιπροσωπεύει το  95% της ενέργειας του σύμπαντος, δεν είναι κατανοητή. Είναι, συνεπώς, επιτακτικό να δοθεί προτεραιότητα στην έρευνα που οδηγεί σε μία τέτοια κατανόηση. Στην ομιλία θα γίνει πρώτα μία ανασκόπιση των παρατηρήσεων σε όλες τις κλίμακες, δηλαδή από την εκείνη των γαλαξιών,  σμηνών γαλαξιών και της κοσμολογίας, που καθιερώνουν την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης. Μετά από αυτό θα γίνει μία ανάλυση των θεωρητικών  εργαλείων και  εργαστηριακών εγκαταστάσεων και μετρήσεων που σκοπεύουν στην άμεση ανίχνευση της σκοτεινής ύλης.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ότι οι υποψήφιοι της σκοτεινή ύλης, γνωστοί ως (WIMP),  επικοινωνούν με τη συνήθη ύλη με μία ασθενή αλληλεπίδραση, πέραν της βαρύτητας. Οι πιο πάνω έμμεσες παρατηρήσεις παρέχουν, ευτυχώς, χρήσιμες πληροφορίες για την πυκνότητα των  WIMP στο γαλαξία μας και την κατανομή των ταχυτήτων τους που είναι μη σχετιστικές ταχύτητες. Η στρατηγική ανίχνευσης τους εξαρτάται κύρια από την υποτιθέμενη μάζα τους. Για μάζες στην  περιοχή των πυρηνικών, m>5 GeV/c2, η ανίχνευση στηρίζεται στην μέτρηση της ενέργειας του ανακρουόμενου πυρήνα, ύστερα από τη σύγκρουσή του με τα WIMP. Αυτή αποτέλεσε μέχρι τώρα την κύρια πειραματική δραστηριότητα. Για μάζες στην  περιοχή της μάζας του ηλεκτρονίου, me<m<100me, η ανίχνευση στηρίζεται στην μέτρηση της ενέργειας του ανακρουόμενου ηλεκτρονίου ή μέσω ατομικών διεγέρσεων. Για ακόμη μικρότερες μάζες ένας δημοφιλής υποψήφιος είναι το αξιόνιο (axion), για το οποίο υπάρχουν πρόσθετοι σοβαροί  λόγοι φυσικής για την ύπαρξη του.  Είναι ήδη σε εξέλιξη πειράματα ανίχνευσης του μέσω της μετατροπής των αξιονίων  σε φωτόνια παρουσία μαγνητικού πεδίου. Θα προταθεί και μία νέα μέθοδος ανίχνευσής του.

© 2018 ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ, ΑΠΘ.